Overschaduwd door spoken
Uit de kast komen, kent u die uitdrukking? Uiteraard is het goed als mensen in deze gelegenheid gesteld worden, maar persoonlijk ben ik er na 12 jaar inmiddels een beetje moe van. Ja, van uit de kast komen. Want 12 jaar lang heb ik als uitgangspunt gehad dat ik proactief naar voren kwam met wat mij divers maakt. Nu werd dat ook aangemoedigd in het werk dat ik deed, maar het gevolg was wel dat mijn diversiteit altijd het eerste en het laatste was waarop ik aangesproken werd.
Het gevolg was ook dat ik mijn diversiteit zo internaliseerde dat ik het zelfs als vast uitgangspunt nam bij het maken van keuzes. Daarom was het altijd weer weifelen als ik overwoog werk buiten de sfeer van mijn diversiteit te gaan zoeken, een dilemma dat topsporters ook zullen voelen als zij hun actieve sport aan de spreekwoordelijke wilgen hangen. Overigens wel met als verschil dat ex-topsporters voor hun sport kozen en veel beter in de arbeidsmarkt liggen dan mensen met een vergelijkbare diversiteit als de mijne.
Toch ben ik de weifeling inmiddels voorbij en heb ik mezelf los gemaakt uit het arbeidsreservaat dat ervaringsdeskundigheid in de GGZ heet. Want voor Aardoom & de Jong was deze deskundigheid ook geen reden om me aan te nemen. Nee, zij zagen tijdens onze kennismaking zelfs meer potentieel in een samenwerking dan ikzelf, simpelweg omdat ik me van veel andere kwaliteiten allang niet meer bewust was. En het voorlopige resultaat is dat ik weer helemaal op eigen benen in de maatschappij sta. Een optie die ik eerder al eens uitgesloten had.
Begrijp me niet verkeerd. Met mijn werk in de GGZ kwam de bewustwording van mijn diversiteit, en dat heeft mij erg veel gebracht. Nog los daarvan is ervaringsdeskundigheid ook van onschatbare waarde, het kan ingestorte levens perspectief en verbinding geven. Zeker, redden dus. Maar ik vraag me wel af of het prioriteren van diversiteit op de arbeidsmarkt niet ook ongewenste en contraproductieve effecten heeft.
Het lijkt mij namelijk niet ondenkbaar dat mensen die in het huidige maatschappelijke licht minder divers zijn zich benadeeld of zelfs gediscrimineerd voelen als zij het afleggen op basis van toch wel oneerlijke afwegingen. Terecht kunnen zij zich afvragen: “Ben ik dan niet divers genoeg?” Bovendien, als een samenwerking waarin diversiteit geprioriteerd is uitdraait op een mislukking wordt is deze diversiteit meteen een -uiteraard onterechte- voor de hand liggende verklaring. En daarmee wordt de diversiteit alwéér overschaduwd door spoken van onrecht en ongelijkwaardigheid.
Daarom lijkt het mij goed om diversiteit juist minder belangrijk te maken in onze overwegingen. Bijvoorbeeld door onszelf in beginsel voor alles en iedereen open te stellen. Want het is een vast gegeven dat diversiteit er is en we moeten dat altijd koesteren. Maar laten we ook samen de feiten onder ogen zien en vaststellen dat iemands functie in de regel niet door diversiteit bepaald of gedefinieerd zou moeten worden.
Het kan wel een competentie zijn, die heel veel brengt. Zoals ervaringsdeskundigheid dat uiteindelijk dat ook doet. Maar na 12 jaar nauwelijks andere dingen gedaan te hebben kon ik haast niets anders meer dan ervaringsdeskundige zijn, dacht ik. Juist de professionele afwaardering van mijn diversiteit blijkt voor mij nu juist een hele gezonde ontwikkeling te zijn.
Jerry Allon - oktober 2022